Alleen daarom al zeer fascinerend en leerzaam zo'n reis door Indonesië.
Als je afreist naar een land met een enorme moslimbevolking en je bezoekt christenen dan voelt dat ergens toch spannend. Het zal vast anders en lastiger zijn om hier christen te zijn, misschien zelfs gevaarlijk.
En ja er blijken risico's te zijn, ja er blijken soms spanningen te zijn, ja het is anders dan in Nederland/het westen, maar over de grote lijn leven ze hier een leven in vrijheid en hebben ze een bewust geloof waar in Nederland mogelijk nog wat van is te leren.
Zoals in het vorige blog vermeld, vlogen we van Gili Air/Lombok naar Surabaya, een miljoenenstad aan de noord-oostkant van Java.
Op het lokale vliegveld stond een breed lachende en hartelijke dominee Anton Hadiyanto op ons te wachten. Viavia waren we met hem in contact gekomen. Hij heeft enkele jaren in Nederland gewerkt voor de Hervormde kerk (tegenwoordig beter bekend als PKN)en spreekt vloeiend Nederlands.
Als voorganger van de Protestantse Kerk van Oost Java dient hij een gemeente met 1500 leden. In korte tijd vertelde hij ons veel over zijn leven en de kerk hier.
Enkele weetjes:
- de diensten in de kerk in Java beginnen vaak al om 05.00 uur 's ochtends. Er zijn dan de hele ochtend diensten en ook 's middags nog. Zo is het koel in de kerk, maar het is ook omdat er onvoldoende predikanten zijn zo kunnen ze bij verschillende diensten voorgaan.
(wij kozen voor de dienst van 09.00 uur, vroeg genoeg)
- kerken zijn hier niet alleen plekken voor een eredienst. Er komen clubs en verenigingen voor alle leeftijden en doelgroepen samen (dat kennen we in NL ook), maar er wordt ook basale gezondheidszorg gegeven na de dienst (zo heeft Lydia even gekeken bij de tandarts die na de dienst gemeenteleden helpt) maar op het terrein zit vaak ook een christelijke school (in dit geval met 300/400 kinderen: moslim, christen of een andere religie)
- hoewel deze specifieke kerk ooit is voortgekomen uit missionaire activitieten uit Nederland in de koloniale tijd, is de kerk nu al jaren organisatorisch en financieel zelfstandig.
- De protestantse kerk is op Java verdeeld in regio's, oost, midden, west. Die hebben onderling wel contact maar vormen afzonderlijk kerken. In bepaalde regio's (vooral oost) is de evangelisatie veel succesvoller geweest dan in anderen.
-Er zijn vele, vele kerken in Indonesië. In enkele regio's is 40% van de bevolking christen (al is het soms meer nominaal) en hier wordt de trieste gewoonte van christenen wereldwijd voortgezet: het aantal denominaties is fors.
Op zaterdagavond bezochten we de jeugdclub van de kerk. Ongeveer dertig jongeren kwamen bij elkaar om te zingen, wat uit de bijbel te lezen, te discussieren en vooral veel te lachen. Het was erg gezellig en een bijkomend voordeel was dat de jongeren redelijk engels spraken en ons veel vertelden over hun leven. (ze doen de groeten aan de jeugdclub in Amsterdam)
De volgende dag gingen we naar de dienst om 09.00 uur. Er werd gepreekt over de plicht en verantwoordelijkheid die ouders hebben om goed voor kinderen te zorgen en daarbij hoort ook de taak om kinderen op te voeden in het christelijk geloof. Als christelijke ouders dat niet doen dan is het alsof ze een molensteen om de nek van de kinderen hangen. (mark 9:42)
Dominee Hadiyanto ging deze dienst niet voor. (Hij had al een aantal diensten gehad) Maar in zijn plaats ging een jonge dominee van 25 jaar! voor. Na de dienst gingen we even met hem op de foto.
Die middag lieten enkele van de jongeren uit de kerk ons de stad zien. De monumenten voor de onafhankelijkheidsoorlog. Plekken waar flink is gevochten tegen Nederland, de Britten en de Japanners.
Mooi om te zien hoe trots ze zijn op hun stad. Dat maakte het bezoek aan Surabaya zeer de moeite waard. (zonder hen was het waarschijnlijk gewoon een smerige miljoenenstad geweest)
's Avonds hebben we met dominee Anton en zijn vrouw Liz gegeten. Veel gesproken over Indonesië en Nederland. Een land dat ze beide nog altijd missen, vooral de boerenkool en een patatje oorlog)
Door al deze ervaringen heen bleek hoe 'gewoon' het leven in Surabaya is voor christenen. Hoewel het een stad is met een overgrote moslimbevolking en we 's ochtends de gebedsoproep hoorden, zagen we aan de andere kant soms wel drie kerken in een straat.
Anderzijds zijn er wel de spanningen die wij niet zagen. Zo zijn de christelijke scholen van oudsher de beste van het land (vooral katholiek, maar protestantse scholen zijn een goede tweede) Er gingen altijd veel moslimkinderen naar die scholen, maar 15 jaar geleden heeft een hoge islamitische geestelijke een fatwa afgekondigd waarin werd gesteld dat moslims hun kinderen niet naar die scholen mogen brengen. Sindsdien loopt het aantal moslimkinderen op die scholen elk jaar terug en is er steeds meer vijandigheid tegen moslimouders die hun kinderen er wel heen brengen.
Het lijkt ondertussen wel een college over de kerk in Indonesië, maar we hebben het er zo veel over gehad in de afgelopen dagen dat het toch echt een verslag is van wat we doen.
De rest in vogelvlucht.
Op maandag vertrokken we per trein naar Semarang. Daar werden we opgehaald bij het station voor de rit van 1,5 uur naar Salatiga. In die stad hebben we Josien Folbert bezocht. Uitgezonden namens de PKN om werk te doen bij een interreligieuze organisatie en om daarnaast de kerk te ondersteunen bij de theologische uitdagingen rondom de oude Javaanse cultuur en gewoonten en het christendom. Voorheen werd altijd gezegd dat je eigenlijk westers moest worden als je christen werd (zelfs kleding moest je veranderen), maar nu wordt er nagedacht welke oude gebruiken wel behouden kunnen worden. Interessante dilemma's.
Josien is daarnaast betrokken bij de organisatie van gesprekken tussen moslimleiders en christelijke leiders.
We werden door haar hartelijk ontvangen.
Salatiga is een bizarre stad. Nergens te vinden in de gidsboeken en toeristisch niet interessant. Maar om binnen het thema van dit blog te blijven: 40% van de bevolking is christen, er zijn meerdere christelijke universiteiten en enkele moslimuniversiteiten. In het straatbeeld zie je moskee en kerk tegenover elkaar en het leven is erg respectvol op dit vlak.
Tegelijkertijd is dit ook de regio waar vermoedelijk enkele van de betrokkenen bij aanslagen in Indonesie onderdak vinden.
(zelfs de grote man achter de terreur hier, Noordin Mohammed Top zou in deze regio sterke connecties hebben)
En ook hier is het niet rozengeur en manenschijn. Klein voorbeeld: de kerk groeit hier enorm. Veel kerken worden hier echter illegaal gebruikt. Iemand laat dan een groot huis bouwen met een enorme zaal (de bouwvoorschriften zijn niet erg streng en er wordt dan niets gevraagd) en gebruikt dat huis als kerk.
Veel vergunningen worden nooit gecontroleerd, maar er is een organisatie van orthodoxe moslims die structureel de vergunningen checkt en dan eist dat de kerk gesloten wordt. Soms protesteren ze dan op zondag voor die kerk en verhinderen de kerkgangers om binnen te komen.
Waarom vragen ze dan niet gewoon een vergunning, is de logische vraag. Omdat voor een vergunning om een kerk te beginnen er 90 handtekeningen nodig zijn van niet-christenen die in de nabijheid van de nieuwe kerk wonen en er moet aangetoond zijn dat er al 60 volwassen leden zijn.
(Ik denk dat er Nederland weinig moskeeen geopend zouden worden als de eerste eis zou gelden voor 90 handtekeningen van niet-moslim buurtbewoners voor het stichten van een moskee. Dus wederom een gemengd beeld dat ons aan het denken zet.)
Om de complexiteit van de verhoudingen te laten zien: het komt ook voor dat andere moslims of buurtbewoners de protesterende massa verjagen om te zorgen dat de kerkdienst door kan gaan.
Op dinsdag zijn we met Josien bij een conferentie geweest over de verkiezingen in Indonesië. Interessante mensen ontmoet, maar dit blog wordt al te lang. Anders zou ik nog wat vertellen over de president en de coalitiebesprekingen hier....
Zoals mag blijken uit al het voorgaande, worden we in enkele weken veel wijzer over dit boeiende land. Maar met alle kennis, vermeerderen ook de vragen. Dat houdt het reizen hier zo spannend. Het is in ieder geval wel duidelijk dat ons idee dat er grote spanningen zijn tussen christenen en moslims en dat de eerste groep het moeilijk heeft, wel wat genuanceerder ligt.
Ondertussen zijn we aangekomen in Yokjakarta, een oude schitterde stad met een rijke geschiedenis en veel tradities. Daar zal het volgende blog over gaan. (hopelijk wat korter...(-; )
Geen opmerkingen:
Een reactie posten