Zoals we in de uitnodiging schreven, is de doop het moment waarop we Hannah toevertrouwen aan God, zij opgenomen wordt in Zijn gemeenschap en we de belofte doen haar bij God te brengen.
Dit zijn echter maar enkele van de vele betekenissen die de doop heeft. In dit blog willen we uitleggen welke betekenis de doop heeft. Voor ons en voor Hannah.
Het is misschien eerst handig om kort uit te leggen wat er gebeurt tijdens de doop.
Wat gebeurt er tijdens een dienst?
Aan het begin van de kerkdienst wordt een tekst voorgelezen waarin wordt toegelicht waarom de doop is ingesteld. Het is een informatieve tekst, die de kerk al eeuwen gebruikt.
Na de uitleg worden een aantal vragen aan de ouders van het kind gesteld. Als wij daar beide ja op hebben geantwoord, wordt de doop voltrokken. Deze (vaste) vragen zijn op een eerder moment met ons en de predikant doorgesproken.
De dominee giet dan drie keer een handvol water over het hoofd van Hannah als hij haar doopt in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest (simpel gezegd: de drie verschijningsvormen van God, ingewikkelder, theologischer en meer correct: de drie personen van God, de God die zelf tegelijkertijd 1 wezen is).
ja woord
Wanneer wij (Lydia en Gerrit) ja zeggen, dan geven we aan dat (en ik formuleer het in eigen woorden):
- we ervan overtuigd zijn dat het goed is om Hannah te dopen
- we zelf christenen zijn en achter de christelijke geloofsbelijdenis staan
- we Hannah zullen vertellen over God en haar op vele manieren bij God zullen brengen
Het kleine woordje - ja - is dan snel gezegd, maar tegelijkertijd doen we een grote belofte. En het is maar de vraag of we die echt waar kunnen maken. En we willen wel pas iets beloven als we het serieus nemen. Over elk van die vragen hebben we wel eens meer of minder getwijfeld:
Het is wel wat om Hannah te laten dopen. Moet ze dat zelf niet beslissen? En over die tweede vraag: wij zelf worstelen ook wel eens met ons geloof en met God.
Bovendien: kunnen we Hannah wel voldoende vertellen over God? Hebben we antwoord op al haar vragen? En hoe doen we dat eigenlijk?
Maar veel dieper zijn natuurlijk de vragen: wat betekent de doop eigenlijk voor Hannah zelf? Het draait uiteindelijk niet om ons, maar om haar!
We hebben hier al behoorlijk lang over nagedacht. Lees even mee in onze bevindingen.
oorsprong van de doop
Van oudsher is de doop een moment waarop mensen die niet christelijk waren en Jezus niet kenden als hun persoonlijke Helper en God overgingen tot het christendom. Ze hadden daarvoor een periode gehad waarin ze veel leerden over het christelijk geloof. Ze spraken dan hun geloofsbelijdenis uit in en voor de christelijke gemeenschap waar ze bij gingen horen.
De doop was en is dan een moment van overgang. Een persoon neemt afscheid van zijn oude leven als niet-christen en laat zich 'schoonwassen' via de doop om een nieuw (en fris) leven als christen te beginnen. Het is zowel iets individueels als iets van de gemeenschap.
Het is een feestelijk moment!
Jezus zelf gaf opdracht tot de doop. Zoals aan het einde van het Mattheüs evangelie met de woorden:
Mij is gegeven alle macht in hemel en op aarde.
Ga dan heen, onderwijs al de volken, hen dopend in de Naam van de Vader en van de Zoon en van de Heilige Geest, hun lerend alles wat Ik u geboden heb, in acht te nemen.
En zie, Ik ben met u al de dagen, tot de voleinding van de wereld.
Andere bijbelteksten over de doop zijn ondermeer te vinden in:
(Mattheüs 3: 13-17, Mattheüs 28:19, Markus 16: 15-17, Handelingen 2: 28)
Dopen is schoonwassen
De oude persoon wordt schoongewassen door het water. (of zoals het traditioneel en een beetje eng wordt uitgedrukt, de oude mens wordt begraven).
In de wetenschap is regelmatig een debat gaande of de persoonlijkheid van mensen nu aangeboren is (nature) of door de opvoeding wordt gevormd (nurture).
Wij weten niet hoeveel eigenschappen aan elk van die twee factoren is toe te schrijven. Maar voor het geval dat er minder fijne eigenschappen in de mens zitten (en de Bijbel zegt daar wel wat over) dan symboliseert de doop dat door de liefde van Jezus Christus alle foute dingen/zonden en dus zelfs de aangeboren eigenschappen kunnen worden schoongewassen.
Bij God kan je een nieuwe start maken, een nieuw mens worden. Dan maakt het niet meer uit wie je bent, waar je vandaan komt, ook al heb je heel wat op je kerfstok.
Zelfs de oerfout van ieder mens om liever een leven te willen leiden zonder God (zoals verwoord in het scheppingsverhaal met Adam en Eva in Genesis) kan uitgewist worden door de weg die Jezus is gegaan in Zijn leven, dood en opstanding.
Het achterlaten van dat oude leven en in het leven met God worden opgenomen, is iets dat steeds opnieuw kan gebeuren, maar dat al bij kinderen in de doop mag beginnen. Dat is de belofte die God meegeeft.
(Hand 22:16 spreekt over het afwassen van zonden, Romeinen 6:1-6 over het achterlaten van het oude bestaan of ‘de oude mens’)
Een kindje gedoopt en de betekenis van de doop voor Hannah
Maar een terechte vraag kan zijn: Hannah kiest er toch niet zelf voor?
Daar zijn heel wat opmerkingen over te maken.
- het is ons vaste geloof dat God begint met Zijn liefde. Onze Vader in de hemel zegt dat Hij ons graag als Zijn 'kinderen' wil hebben. Het is aan ons hoe we daarop antwoorden. De kinderdoop is een sterke uitdrukking van het feit dat het begint bij God. Zo nemen we immers alle schijn weg dat Gods liefde pas begint als een mens God liefheeft. Ook als een kind dat nog helemaal niet kan, mag ze al gedoopt worden en zo het teken van de liefde van God ontvangen.
Daar is nog veel meer over te zeggen, maar dit is wel een kernpunt.
- Wij geloven dat de jonge kinderen van christenen - hoewel ze het nog niet snappen – ‘meegedoopt’ mogen worden met hun ouder(s). Heel toepasselijk is dat in de Bijbel een vrouw die Lydia heet haar hele huisgezin liet dopen toen ze christen werd.
(Handelingen 16: 14-15)
Als een vader en/of moeder overtuigd is van het christelijk geloof en God leert kennen, dan is onze overtuiging dat God dan in Zijn liefde de kinderen uit dat gezin in dezelfde uitnodiging meeneemt.
- Wij ervaren heel persoonlijk dat door onze doop God ons leert dat Hij trouw is. Als wij twijfelen aan Hem, aan Zijn liefde en zorg, dan herinnert Hij ons aan onze doop. Dat is immers het moment dat hij beloofde: jij mag altijd bij mij komen. Het geeft ons veel steun om dit te weten en die steun gunnen we ook zo aan Hannah.
- de kerk heeft het uitspreken van de geloofsbelijdenis die bij de doop hoort, niet laten vallen, maar uitgesteld. Als een kind ouder wordt dan is er de mogelijkheid om in de kerk geloofsbelijdenis te doen. Dat is eigenlijk het antwoord op de doop waarin God een kind uitnodigt.
Tijdens die belijdenis wordt de doop ook herdacht. Doop en belijdenis horen zo bij elkaar.
- Een belangrijk punt is dat met de doop bezegeld wordt dat kinderen opgenomen worden in een verbond met God en met medechristenen. Dat is een verbond dat doorgaat van generatie op generatie en het moment bij uitstek om dat te bezegelen is kort nadat een kind ter wereld komt. Zoals bij de eerdergenoemde Lydia die haar huisgezin liet dopen. Zij trad binnen in een relatie met God (verbond) en nam haar huisgezin mee. Wanneer dat gebeurt moet je uiteindelijk op latere leeftijd zelf ook die stap zetten, maar de doop beeldt uit dat God het ook gunt aan de kinderen van de gelovigen.
Daarover later meer.
Overigens betekent dit niet dat de mensen die niet gedoopt zijn, niet op God hoeven te rekenen. Ook zij worden door hem uitgenodigd om Hem te volgen en om Zijn kind te worden. De doop is wel een extra bezegeling van die uitnodiging, zodat je altijd zeker mag weten dat God ook jouw helper wil zijn.
Vergelijk het met het verschil tussen een mondeling contract en een papieren contract. Als de persoon met wie je het contract sluit, betrouwbaar is, dan is een mondeling contract erg waardevol. Maar toch kan een papieren contract erbij net nog iets meer bevestiging geven. Aan de afspraak zelf verandert het niets. Zo ook de doop. Het vergroot of verandert de belofte, uitnodiging en vooral de liefde van God niet, maar is wel een cadeau om de liefde tastbaar te maken en kan zo als extra bevestiging dienen.
Wanneer dominee Visser op zondag 4 december een handvol water over Hannah schept in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest (de drie verschijningsvormen van God), worden al deze dingen uitgedrukt. Maar we willen nog iets meer ingaan op het verbond. Want dat is een betekenis die we zelf als erg bijzonder hebben leren zien: juist in onze individualistische tijd.
Met de doop wordt Hannah opgenomen in de gemeenschap van God
Die gemeenschap gaat door de hele geschiedenis en wereld heen en is het verbond dat al bestaat sinds het in de Bijbel werd gesloten tussen God en de gelovigen van toen (mensen die ‘wandelden met God’, zoals het soms mooi wordt uitgedrukt).
Dit verbond begon bij God en is daarmee een belofte van Hem, maar wel met een uitwerking die twee kanten op gaan. Als we het aannemen wordt er ook iets van ons verwacht. Het begint echter wel bij God.
In het verbond met die gelovigen van toen werd ook direct een uitnodiging en belofte gedaan naar hun bredere gemeenschap.
Dan bedoel ik bijvoorbeeld het verbond met de persoon Abraham waarin zijn nageslacht werd meegenomen, maar waarin ook werd beloofd dat de andere volkeren op de aarde werden gezegend. (en dat is een rode lijn in de Bijbel: steeds meer mensen en volken komen erbij)
De bijbel spreekt niet alleen over individuele mensen, maar over gemeenschappen.
Het liefdesgebod is om God en de naaste lief te hebben. Het gaat nooit om een mens alleen!
Het is een verbond dat doorgaat van generatie op generatie. Nu ook naar de generatie van Hannah (Voor verbond zie in de Bijbel: Romeinen 8: 17, Rom 9: 8 of 1 Kor 11:25 en veel teksten in het Oude Testament, bijvoorbeeld in gen 12 of psalm 105).
Maar het is ten tweede ook een gemeenschap hier en nu in de 21e eeuw van mensen die God kennen en met Hem wandelen. Hannah wordt opgenomen in de wereldwijde christelijke gemeenschap. In de Bijbel wordt het wel het lichaam van Christus (Jezus) genoemd. In Christus zijn alle gelovigen verbonden. Hoe verschillend we ook zijn…
En het mooie aan dat beeld van het lichaam is dat de delen van het lichaam elkaar ondersteunen (1 Korintiers 12: 27)
We durven het alleen aan met die gemeenschap
Wij zelf kunnen het niet aan om ja te zeggen. Dat kan alleen doordat we weten dat God begint met Hannah en Hij ons helpt via een gemeenschap om ons en om Hannah heen staat. Dat is de gemeenschap van familie, vrienden, mensen dichtbij en veraf en tijdens de doop in het bijzonder de gemeenschap van de Noorderkerk.
Volgens de Duitse theoloog Bonhoeffer is een levende gemeenschap, waarin een kind steeds wordt herinnerd aan deze ‘heilsdaad’, zelfs een voorwaarde.
Hoe dat werkt?
De mensen in die gemeenschap helpen door ons en Hannah te vertellen over hun geloof. Over wat God betekent in hun leven. We hebben zelf al mooie voorbeelden gezien van dichtbij die ons de rest van ons leven bij zullen blijven.
Ze kunnen ons bemoedigen als het moeilijk is, ons verdriet delen en met ons blij zijn als er vreugde is. In de gemeenschap kan Hannah naar onderwijs krijgen om te leren over God. Daar kan ze naar een kinderclub om te zingen tot Zijn eer en om later te discussiëren over wat het betekent om christen te zijn en wat geloven nu eigenlijk is.
En daar kunnen we samen naar een dienst om God te ontmoeten in de zang, in de preek, in de zegen en in het gebed.
gebed
Dat noem ik als laatste, maar het is een van de belangrijkste dingen die ons de zekerheid geeft dat we met de gemeenschap van God om ons heen, ja, durven, kunnen, mogen en dolgraag willen zeggen.
We weten dat opa's, oma's, overgrootoma, ooms, tantes, vrienden, gemeenteleden (en wie weet wie nog meer) voor haar en ons bidden.
In dat vertrouwen zeggen we: ja.
We hopen dat u getuige van dit moment kunt zijn en wellicht het jawoord in uw hart mee kunt zeggen.
alle goeds,
Gerrit, Lydia en Hannah
Geen opmerkingen:
Een reactie posten